مبانی برنامه نویسی کامپیوتری با اسکرچ

اسکراچ (اسکرچ) نام یک زبان برنامه نویسی تصویری می باشد که مخصوص کودکان و نوجوانان طراحی شده است. ایده و طراحی این زبان برنامه نویسی ، کار گروهی از اساتید و دانشجویان دانشگاه Massachusetts Institute of Technology (به اختصار MIT) آمریکا است. این گروه که با نام Lifelong Kindergarten فعالیت های خود را پیش می بردند ، پس از طراحی برنامه نویسی کودکان اسکراچ ، برای نخستین بار در سال ۲۰۰۷ میلادی آن را به صورت کاملاً رایگان منتشر کردند. استقبال کودکان ، نوجوانان ، والدین ، معلمان و محیط های آموزشی مختلف مانند مدارس و آموزشگاه های خصوصی از اسکرچ ، سبب گردیده که این زبان برنامه نویسی پس از اولین انتشار ، تا به همین الان ، همواره درحال بروزرسانی و ارتقا باشد.

 درس یکم: آشنایی با کلیات برنامه اسکرچ (Scratch)
• مقدمه و معرفی برنامه اسکرچ
• نحوه‌ نصب برنامه و کار به صورت آفلاین (Offline)
• آشنایی با قسمت ‌های کلی برنامه، نحوه‌ تغییر زبان برنامه
• آشنایی با پشت صحنه، اشیا و چگونگی استفاده از آن ها
• آشنایی با تب فرمان ‌ها و قسمت‌ های مختلف آن
• ساخت اولین پروژه سلام دنیا به رسم برنامه نویسان
• نحوه‌ ذخیره کردن پروژه و باز کردن آن
 درس دوم: آشنایی با مفاهیم برنامه نویسی
• آشنایی با دستورات سطح بالا
• آشنایی با مفهوم حلقه و بی نهایت
• آشنایی با حلقه ‌های شرطی و کاربرد آن ها
• آشنایی با دستور Mouse pointer
• ساخت پروژه‌ به دنبال ماوس برو و بچرخ
• آشنایی با بخش حرکت و دستورات آن
 درس سوم: آشنایی با بخش ظاهر و ساخت انیمیشن
• آشنایی با بخش دستورات ظاهر
• ساخت یک گفتگو
• دستور شرطی اگر، آنگاه
• آشنایی با مفهوم Broadcasting (انتشار) و Listener (شنونده)
• ساخت گفتگو و حرکت با کلید جهت دار با استفاده از انتشار پیام
• انتشار پیام به چند شی
• پروژه‌ مهمانی با حلقه‌ تکرار و انتشار پیام
• آشنایی با دستورات پشت صحنه و ساخت پروژه آلبوم عکس
 درس چهارم: آشنایی با جلوه‌ های بصری و مبدا مختصات
• آشنایی با محورهای مختصات و تعیین مکان شی
• آشنایی با دستورات goto و glide و تفاوت آن ها
• ایجاد جلوه ‌های بصری مختلف (روشن شدن، بزرگ نمایی و کوچک نمایی یک شی)
• ساخت پروژه قدم زدن شی
 درس پنجم: آشنایی با متغیر و کاربرد آن
• آشنایی با سوال و جواب
• آشنایی با متغیر پاسخ و چند مثال
• آشنایی با مفهوم متغیر، لزوم استفاده و کاربرد آن
• ایجاد متغیر، تغییر نام و نحوه‌ نمایش آن
• نحوه دریافت ورودی از کاربر و ذخیره آن در متغیر
• معرفی متغیر مکان ماوس همراه با مثال
• آشنایی با دستور شرطی اگر و نه اگر آنگاه
 درس ششم: ساخت چند بازی
• ساخت بازی توپ و پینگ پونگ با چند مرحله
• ساخت بازی غذا خوردن پو (Pou)
• ساخت بازی موش و گربه
• ساخت بازی Maze
 درس هفتم: آشنایی با بخش صدا
• چگونگی وارد کردن صدا، ضبط صدا و ویرایش صدا در اسکرچ
• آهنگ سازی با نوت ها و طبل های بخش صدا
• چگونگی کم و زیاد کردن صدای موسیقی
• آشنایی با ضرب آهنگ و تند و کم کردن ضرب موسیقی
• آشنایی با متغیر بلندی صدا و نحوه کار با آن
• آهنگ سازی با دریافت نوت از کاربر
 درس هشتم: آشنایی با بخش عملگرها
• آشنایی با عملگرهای ریاضی (۴ عمل اصلی)
• آشنایی با عملگرهای مقایسه و پروژه تعیین تیم برنده با استفاده از تعداد گل ها
• آشنایی با مفهوم و کاربرد عملگرهای AND, OR , NOT و ساخت پروژه تاریخ تولد
• آشنایی با طول یک کلمه و حرف چندم یک کلمه
• آشنایی با دستور باقیمانده و استفاده از آن برای تشخیص اعداد زوج و فرد
• آشنایی با دستور رند
• سایر عملگرهای ریاضی
 درس نهم: آشنایی با بخش قلم
• آشنایی با دستورات پاک کن، مهر و کشیدن اشکال هندسی با مهر
• آشنایی با بخش قلم و دستورات آن و کشیدن اشکال مختلف با دو روش
• ساخت پروژه‌ رنگین کمان با بخش قلم
• کشیدن چند ضلعی های منتظم با بخش قلم
• ساخت اشکال چرخشی بسیار زیبا با استفاده از دستورات قلم
• کشیدن اشکال هندسی با رنگ، سایز و تیرگی منتخب کاربر

این دوره مناسب چه کسانی هست؟

زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ ، به گفته خود طراحان ، مختص سنین ۹ الی ۱۵ سال طراحی شده است ، اما نکته قابل توجه این است که کودکان زیر ۸ سال و حتی بزرگسالان نیز از اسکراچ استفاده می کنند. البته این برنامه دارای یک نسخه ساده شده به نام ScratchJr نیز می باشد که پیشنهاد می شود کودکان در سنین پایین تر (۵ تا ۸ سال) از این نسخه استفاده نمایند.

این زبان برنامه نویسی در اقصی نقاط دنیا در حدود بیش از ۱۵۰ کشور ، مورد توجه قرار گرفته و هم اکنون با بیش از ۴۰ زبان مختلف در دسترس می باشد که خوشبختانه زبان فارسی هم در میان این زبان ها وجود دارد. از جمله مخاطبین اسکراچ نیز می توان دانش آموزان دبستانی و دبیرستانی را نام برد که در تمام رشته های تحصیلی از جمله رشته ریاضی ، علوم انسانی ، علوم تجربی ، رشته های هنری ، فنی و … در کنار تحصیل ، مشغول به فراگیری مهارت های برنامه نویسی هستند.